Hoe kan ik mijn AI creatie beschermen?
Inmiddels worden ook binnen de creatieve sector de verschillende AI systemen op grote schaal gebruikt en dat levert ook vanuit creatief oogpunt verrassende resultaten op. Deze resultaten kunnen voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komen, maar dan moet bij het creatieproces wel aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan.
Vanuit internationaal perspectief bezien, zijn er al een aantal uitspraken gedaan die handvatten bieden voor de bescherming van AI creaties.
Zo heeft de US Copyright Office op 23 februari 2023 bepaald dat het AI illustratie “Zarya of the Dawn” niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt, omdat de maker heeft gesteld dat zij de tekstuele prompts heeft ingevoerd die tot de betreffende illustratie hebben geleid.
De Beijing Internet court heeft vervolgens op 27 november 2023 wel auteursrechtelijke bescherming in aanmerking genomen op een AI gegenereerde foto, omdat de nadere bewerking van foto’s volgens de rechter wel het resultaat is geweest van “intellectual achievement”. Deze rechtbank heeft daarbij nog het volgende overwogen:
“De aanklager heeft een aantal intellectuele investeringen gedaan, zoals het ontwerpen van de presentatie van het personage, het selecteren van promptwoorden, het regelen van de volgorde van promptwoorden, het instellen van parameters en het selecteren van de afbeelding die hij wilde”.
De uitspraken van de US Copyright Office en Beijing Internet court lijken op het eerste gezicht mogelijk met elkaar in tegenspraak te zijn, omdat in de Verenigde Staten geen auteursrecht aan een AI illustratie is toegekend en in China wel, maar naar mijn mening onderschrijven deze uitspraken juist dat indien tijdens het genereren van een AI creatie sprake is geweest van scheppende menselijke arbeid, dat de creatie dan mogelijk in beide landen voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking kunnen komen.
Naar Nederlands recht geldt conform de redenering van de Hoge Raad in het Endstra Arrest[1] dat een AI creatie ook als werk auteursrechtelijk beschermd kan zijn, indien het gaat om voortbrengsel dat een eigen, oorspronkelijk heeft en het persoonlijk stempel van de maker te draagt. Daarbij geldt dat het vereiste van een persoonlijk stempel uitdrukt, dat het AI werk het resultaat moet zijn van menselijk scheppen.
Indien een AI creatie in aanmerking wenst te komen voor auteursrechtelijke bescherming, dan geldt dat bij het maken van de AI creatie sprake moet zijn geweest van menselijk scheppende arbeid die heeft geleid tot een oorspronkelijk werk. Gelet op feit dat het achteraf lastig zal zijn om een onderscheid te maken tussen hetgeen wel of niet als gevolg van scheppende arbeid middels AI is gegenereerd, doet de maker er goed aan om het creatieve proces bij het maken van de AI creatie vast te leggen. Indien dit proces dan in het Copyrights Register (www.copyrightsregister.com) wordt vastgelegd, dan kan de maker achteraf altijd bewijzen op welke wijze en wanneer het werk is gemaakt en aldus auteursrechtelijke bescherming afdwingen.
[1] Hoge Raad HR 30 mei 2008, LJN: BC2153, C07/131.