In mijn vorige blog over auteursrecht en erfgoed (1) maakte ik melding van mogelijke collectieve afspraken tussen de erfgoedsector en auteursrecht-rechthebbenden. Het gaat dan om zgn. Out of Commerce regelingen. De informatie is afkomstig uit een interview met Maarten Zeinstra op de website van het Netwerk Digitaal Erfgoed, juli 2024.

“Deze regelingen zijn mogelijk dankzij een wetswijziging in 2021. Sindsdien mogen collectieve beheersorganisaties zoals Pictoright, LIRA, StOPnl en Buma/Stemra toestemming geven om werken uit erfgoedcollecties te kopiëren en beschikbaar te stellen, zelfs als de makers ervan geen lid zijn van deze organisaties. Voorheen konden ze alleen toestemming geven voor werken van eigen aangesloten makers, waardoor sectorbrede afspraken niet mogelijk waren. Nu gelukkig wel.”

In het artikel worden 3 bestaande afspraken toegelicht, waarvan de derde als koepelovereenkomst wordt benoemd:

Een ervan is het convenant losstaande muziekwerken. Dit betreft een afspraak met Buma/Stemra over “losstaande” muziek. Het gaat om het originele opgenomen muziekstuk op bijvoorbeeld een cd of cassettebandje, niet als het bijvoorbeeld gebruikt is in een film of radioprogramma. Erfgoedorganisaties betalen jaarlijks 130 euro per 120.000 streams. Dit is ongeveer een derde van het commerciële tarief voor het streamen van muziek.

‘Een tweede afspraak betreft het convenant audiovisuele werken. Het gaat om een afspraak met de Stichting Onafhankelijke Televisieproducenten Nederland (StOPnl) voor onder andere bedrijfs- en amateurfilms. Erfgoedorganisaties kunnen dit materiaal nu kosteloos online plaatsen. Op AVA_Net.nl kun je zien wie er al meedoet aan de regeling en hoe je zelf kunt aansluiten.’

De derde afspraak is de koepelovereenkomst voor kranten en andere periodieken. Met deze derde afspraak kunnen organisaties kranten, tijdschriften en andere periodieken die minstens tien jaar oud zijn online zetten. Het mooie is dat de Koninklijke Bibliotheek de kosten hiervoor draagt, wat gunstig is voor alle erfgoedorganisaties die hiervan gebruik willen maken. Net als bij het convenant voor audiovisuele werken moet een erfgoedorganisatie zich aansluiten bij de koepelovereenkomst om deze werken online beschikbaar te stellen.’

Welk materiaal komt in aanmerking?

‘De convenanten en overeenkomst zijn bedoeld voor werken die niet langer in de handel zijn. Het gaat daarbij om boeken, dvd’s en andere werken die niet meer via gangbare kanalen zoals een boekwinkel of bol.com verkrijgbaar zijn. Ook werken die nooit in de handel zijn geweest, zoals periodieken van een heemkundekring, vallen hieronder.’

Zijn er nog andere vereisten?

‘Ja, een erfgoedorganisatie moet elk werk dat onder een van de convenanten valt registreren bij het intellectuele eigendomsbureau van de Europese Unie (EUIPO). Na registratie moet je zes maanden wachten voordat je het materiaal online kunt zetten, zodat rechthebbenden tijd hebben om bezwaar te maken. Overigens mogen ze dit ook na zes maanden nog doen.’

Bronnen:

Mijn eerdere blog Auteursrecht en erfgoed (1)

Interview met Maarten Zeinstra op de website van Netwerk Digitaal Erfgoed, 9 juli 2024