Het modelrecht is of lijkt een “ondergeschoven kindje” in de intellectuele eigendom. Om allerlei redenen is de scope van het recht beperkt gebleven. De laatste tijd lijkt er een hernieuwde belangstelling voor het modelrecht te bestaan.
Die hernieuwde belangstelling vloeit o.a. voort uit de (lastige, strikter geïnterpreteerde?) drempeleisen voor auteursrechtelijke bescherming, voor vormmerk bescherming en voor bescherming op grond van zgn. “slaafse nabootsing”. Auteursrechtelijke bescherming en bescherming wegens slaafse nabootsing op bijv. een fietsmand of op mode wordt vaak niet verleend, omdat een “persoonlijk stempel” ontbreekt respectievelijk het object niet bijzonder genoeg is voor onrechtmatige daadsbescherming. En bij bescherming als vormmerk gelden allerlei (merk)functie-beperkingen.
Modelrecht in het kort
Een modelrecht beschermt het uiterlijk van een voortbrengsel (twee- of driedimensionaal). Een model moet nieuw zijn en eigen karakter hebben. Nieuw wil zeggen dat er geen identiek model eerder beschikbaar is gesteld aan het publiek. Een model wordt geacht eigen karakter te hebben als de algemene indruk die het model wekt verschilt van andere oudere modellen.
In een model-inbreuk zaak wordt onderzocht of uit het oogpunt van de geïnformeerde gebruiker, en rekening houdend met de mate van vrijheid waarover de modelontwerper in het onderhavige geval kan beschikken, de door het model gewekte algemene indruk verschilt van de algemene indruk die wordt gewekt door de oudere modellen. Ook bij niet-identieke overname van modellen er tegen namaak kan worden opgetreden.
Modelbescherming kan dus voor een model dat nieuw is en een eigen karakter heeft, waarbij overigens oudere eigen modellen ook in de weg kunnen staan (bijv. de re-styling van de Porsche).
Modelregistratie en depotstrategie
Een modelregistratie kan een doeltreffend en kosteneffectief middel zijn om de innovatieve vorm, uiterlijk of versiering te beschermen en te handhaven.
Het opstellen en indienen van een modelaanvraag is een vak apart. Op donderdag 13 februari 2020 was een klein groepje specialisten bij elkaar, te gast bij het advocatenkantoor Ploum in Rotterdam, om een seminar van MARQUES bij te wonen over The Hague Agreement, de Overeenkomst van Den Haag. Dat internationale verdrag wordt beheerd door WIPO (de World Intellectual Property Organization). Het verdrag biedt een efficiënte geüniformeerde mogelijkheid om in zo’n 90 landen via één aanvrage een modelrecht aan te vragen. Let wel: het gaat om de aanvrage. Vervolgens gaat die aanvrage (die door WIPO op kerncriteria wordt getoetst) doorgestuurd naar het betreffende bureau in de (aangevinkte) aangesloten verdragslanden. Die beoordelen dat op basis van hun nationale modelrecht, en verlenen al dan niet dat modelrecht in “hun” land. De acceptatie in die verschillende handen hangt soms op specifieke depot-aspecten. Als een deposant daar vooraf goed rekening mee houdt komt hij/zij het verst.
In het MARQUES seminar werd uitgebreid ingegaan op de techniek van het depot. Hoe geef je het model (grafisch) weer? Met welke (soort) afbeeldingen (lijntekeningen, foto’s)? Hoe ga je om met logo’s (die kunnen ook als model het heet immers het tekeningen- en modellenrecht)? Hoeveel afbeeldingen neem je dan op in het depot (sommige landen stellen daar een grens aan – andere juist niet)? Welke weergave-perspectieven kies je dan? En hoe houd je zo goed mogelijk rekening met de eisen die al die nationale bureaus stellen? Soms is een bepaalde depot-volgorde nodig. Soms kun je later nog informatie toevoegen, maar ook daarvoor gelden specifieke regels.
Het naast elkaar bestaan van een Benelux modelrecht, een EU-modelrecht en nationale modelrechten eist al een wegwijzer. De registratie-eisen voor al die stelsels plus de registratie-mogelijkheid via The Hague Agreement vraagt twee wegwijzers. Ze wijzen naar de experts van TLG.
Meer informatie over de Overeenkomst van Den Haag / The Hague Agreement op de site van WIPO:
- What is an industrial design?
- Main features and advantages
- Legal framework
- Frequently asked questions
- Guidance on reproductions (pdf – 17 blz.)
- Search the International Register
Lees ook meer over tijdige modelregistraties in een eerder blog van Helen Maatjes. Voor vragen over de mogelijkheden en kosten van (internationale) modelregistraties kun je ook contact met haar opnemen (helen@thelegalgroup.nl)