“Rel om razendknappe replica van een raceauto in de Formule 1”
De aanhalingstekens verwijzen naar de kop in het NRC van 29 juli j.l. Het gaat over het onbetwist leiderschap van Mercedes in deze Formule 1. En over het Racing Point team, dat een kopie van de Mercedes van vorig seizoen bouwde dan wel samenstelde. NRC leidt het artikel verder als volgt in:
“Als je een Van Gogh zo nauwkeurig naschildert dat de kopie amper nog van het origineel te onderscheiden valt, ben je dan een virtuoze kunstenaar of een ordinaire vervalser? Zo’n soort vraagstuk houdt momenteel de gemoederen bezig in de Formule 1 – alleen gaat het niet over een schilderij, maar over een roze raceauto. De imitator is het Racing Point-team, het kunstwerk de Mercedes W10 waarin Lewis Hamilton vorig jaar wereldkampioen werd. Racing Points nieuwe wagen, de felgekleurde RP20, is een zeer getrouwe replica van de Duitse auto, tot in detail nagemaakt aan de hand van talloze foto’s van de oude Mercedes. Het is een niet eerder vertoonde stunt.”
Een leuke IE-casus. Maar wel een ingewikkelde. Want over welke IE gaat het? In hoeverre is die IE door Mercedes op enigerlei licentiebasis aan Racing Point ter beschikking gesteld? Want dat op basis van toestemming (koop) gebruiken van elkaars technologie is een normaal verschijnsel in de F1. Mercedes levert de motor aan vier andere teams. Renault is het enige team dat met een eigen motor rijdt, en die aan niemand anders levert. Met als extra complicatie dat het F1 reglement in 2020 is aangescherpt met betrekking tot onderdelen die niet (meer) gekopieerd, gekocht, gehuurd of wat dan ook mochten worden, waar dat in 2019 nog wel mocht. De zgn. “listed parts”. Dat een in 2019 toegestane kennisoverdracht in 2020, wanneer zij verboden is, doorwerkt bij de verkrijgers er van in 2019, lijkt onvermijdelijk. En wat is dan wel “reverse engineering” van technische vindingen op basis van foto’s? Zegt u het maar. Dergelijke “feitelijke onderzoeksmethoden” komen in de praktijk vaker voor. Met betrekking tot geoctrooieerde kennis is het meestal makkelijker om gewoon de octrooi-databanken te raadplegen.
De interne reglementen spelen een belangrijke rol, althans voor het kampioenschap, puntentelling (en aftrek daarvan), en gehele of gedeeltelijk (dis)kwalificaties. F1 is een constructeurs-kampioenschap. Het gaat niet alleen om winnen en snelle auto’s, maar ook om het ontwikkelijken van innovaties. Een soort eigenstandig informeel “octrooi”stelsel. Elk team moet zijn eigen chassis ontwikkelen (ontwerpen, produceren). Bepaalde wagenonderdelen, bijvoorbeeld de onderdelen die betrekking hebben op de aerodynamica, moeten gebaseerd zijn op eigen ontwerpen. Of en in hoeverre de F1 innovaties ook steeds daadwerkelijk geoctrooieerd worden blijft verregaand buiten de F1-vak-discussies. Vaak wordt er ook over “design” gesproken, zoals in een opmerking van Racing Point: “Voor aanvang van het seizoen heeft het team alle vragen over het design van de RP20 tot ieders tevredenheid beantwoord.”
De zaak is door concurrent-teams aanhangig gemaakt bij de internationale autosportfederatie FIA. Uitspraak 7 augustus 2020: € 400.000 boeten en 15 constructeurspunten in mindering. Racing Point werd niet bestraft op basis van de technische reglementen, maar op basis van de sportieve reglementen, die bepalen dat ieder team voor de zgn. “listed parts” zelf eigen IE moet hebben (totstandkoming van het ontwerp, ontwikkel- en productieproces). Racing Point claimde dat met honderden tekeningen ook te hebben, maar de FIA oordeelde anders. “Die tekeningen zijn in de basis allemaal te herleiden tot het Mercedes-concept. De eigen bijdrage van Racing Point wordt als “verwaarloosbaar” gezien.” (citaat NRC).
Binnen de juridische IE is zo’n tekst weinig zeggend. Dat iets “terug gaat” tot het concept van een ander zegt immers niet zoveel. Dat een eigen bijdrage “verwaaarloosbaar” is …. Daar heeft elk IE-recht zo zijn eigen (andere) meetlat voor.
Het Ferrari team heeft het beroep tegen deze uitspraak tot nu toe voortgezet. Renault heeft zijn beroep ingetrokken. Het gerucht wil dat het team daar iets voor in ruil gekregen heeft … Racing Point zelf trok zijn beroep ook in. Ferrari wil nu “duidelijke regels tegen kopieëren”.
Ik zie wel wat in een mooie (en natuurlijk vooral snelle) online cursus IP4FIA.
Geheel terzijde 1 – 10 miljoen tekeningen van een neus
McLaren probeerde bij de Toscaanse GP medio september in de vrije trainingen een neus uit die geïnspireerd is op het ontwerp bij Mercedes. Dat zorgde voor enkele gefronste wenkbrauwen, maar Brown benadrukt dat van hypocrisie geen sprake is. “Ten eerste is het een experimentele neus. Ten tweede ontwerpen en produceren we bij McLaren alles zelf. Ik denk dat iedereen gesproken heeft over hoe je inspiratie opdoet en leert van wat anderen doen. Uiteindelijk gaat het om een neus, niet een hele auto. We hadden meer dan 10 miljoen tekeningen van die neus.
Geheel terzijde 2 – van roze naar groen
In 2021 wordt het huidige Racing Point omgedoopt tot Aston Martin F1 Team, nadat teameigenaar Lawrence Stroll eerder dit jaar flink investeerde in de Britse sportwagenfabrikant. De ambities werden kracht bijgezet door viervoudig wereldkampioen Sebastian Vettel vast te leggen. Bovendien neemt het personeelsbestand met twintig procent toe en komt er een nieuwe fabriek. Aston Martin racet volgend jaar in de traditionele Britse groene kleuren, daterend uit de tijd dat teams nog uitkwamen in de nationale kleuren.
Selectie lezen:
- Renault: ‘Roze Mercedes’ past bij zorgwekkende trend in F1, GPupdate, 27 februari 2020
- Over de roze Mercedes, natekenen en afkijken: Zo kopieer je een F1-auto, Daan de Geus, Formule F!, 13 april 2020
- Slim, of vals spel? Rel om de razendknappe replica van een raceauto in de Formule 1, Vincent Sondermeijer, NRC 29 juli 2020