Rumoer rond Rumag

IE-rechten op interpunctie, een letter, een cijfer, een lettertype, een woord, een geluid of een stijl. Ofwel: over minimalisme in het IE-recht

Romeinen klagen Rumag aan voor gebruik puntjes tussen de woorden

 

30 maart 2020 door Sake van der Wal en Jos Maalderink in De Speld

De problemen blijven zich opstapelen voor Rumag. Gisteren werd in Zondag met Lubach al wereldkundig gemaakt dat ze hun quotes uit het Engels jatten, vanochtend kreeg het populaire mediamerk een gepeperde brief op de deurmat van de Romeinen. De oude beschaving beschuldigt Rumag ervan hun manier van schrijven, met puntjes tussen elk woord, te hebben geplagieerd.

“Allemaal leuk en aardig die puntjes, maar wij deden dat 2000 jaar geleden al”, zegt advocaat Marcus Tullius Cicero namens de Romeinen.

“Het is onderdeel van onze beschaving, je kunt dat niet zomaar kopiëren en op een T-shirt zetten. Hoelang nog, Rumag, zult u ons geduld op de proef stellen en ons plagiëren?”

De Romeinen eisen dat Rumag, als het schuldig wordt bevonden, publiekelijk voor de leeuwen wordt gegooid. “Zoals ze bij ons zeggen: DURA·LEX·SED·LEX.”

Romeins rumoer all around

Zo schreef De Speld 3 dagen geleden. De wikipedia pagina over Rumag is genomineerd om verwijderd te worden. De eerste IE-blog was gisteren ook al geschreven. En het BBIE kwam met een “persbericht” (5 vragen over IE naar aanleiding van …). Wat is er aan de hand? Als inmiddels Of counsel op leeftijd ben ik weliswaar een Vage Vriend van De Speld, maar moest ik – zeker op 1 april – voor Rumag twee keer met mijn ogen knipperen. Ik ben niet zozeer van de Rude Magazines, maar zeker wel van Monty Python. Spot the difference.

In deze tijden van corona wordt het minimalisme in allerlei domeinen vaak heroverwogen. Deze blog gaat dan maar over het minimalisme in het IE-recht. Hoe klein moet iets zijn om onder de drempel van IE-bescherming te vallen? Ik ga het na voor het auteursrecht, het merkenrecht en het modelrecht, in samenhang. En blog-kort door de bocht. Ik hou het juridisch. Want de verwijten over verdienen aan de creativiteit dan wel de ziekte van anderen, die treffen best een veel ruimere kring, waarbij ik dan maar een beetje neutraal denk aan uitgevers en zorgverzekeraars. Maar dat geheel terzijde.

Op zoek naar de bodem van IE

In het auteursrecht geldt de drempel van originaliteit. Officieel: iets moet een eigen oorspronkelijk karakter hebben en het persoonlijk stempel van de maker dragen. Het tegendeel van “origineel” is “banaal” (jurisprudentie). In het merkenrecht moet er sprake zijn van “onderscheidend vermogen”. Het teken moet “niet te eenvoudig” en “niet te ingewikkeld” zijn. En in het modelrecht geldt de (relatieve) nieuwheidseis en de eis van een “eigen karakter” (een lagere drempel dan in het auteursrecht overigens).

Hoever komen we daar mee? Ik zet een paar dingen onder elkaar.Met een paar linkjes naar onderliggende “waarheden”.

Het “iets” / object	Toets aan het criterium	En dus wel of geen IE
8	Niet origineel Niet onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht Geen modelrecht
Q	Niet origineel Niet onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht Geen modelrecht
	Niet origineel Niet onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht Geen modelrecht
4711	Niet origineel Onderscheidend Nieuw (?)	Geen auteursrecht Wel merkrecht (WIPO 276013-4711) Geen modelrecht (woord v. logo)
3M	Niet origineel Onderscheidend Nieuw (?)	Geen auteursrecht Wel merkrecht (WIPO 1519361- 3M) Geen modelrecht (woord v. logo)
appel appels en peren	Niet origineel Niet onderscheidend (?) Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht (wel in beeldmerk) Geen modelrecht
jumbo olifant	Niet origineel Wel onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Wel merkrecht (vele inschrijvingen) Geen modelrecht
samba rumba tango	Niet origineel Wel onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Wel merkrecht (vele inschrijvingen) Geen modelrecht
verrukkuluk	Origineel Onderscheidend (?) Nieuw	Wel auteursrecht (HR) Wel merkrecht (niet ingeschreven) Geen modelrecht (woord)
wijnen, wijnen, wijnen	Niet origineel (?) Niet onderscheidend   Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht (ingeschreven is “HALF 12, WIJ GAAN WIJNEN, WIJNEN, WIJNEN” (nr1400459) Geen modelrecht
	Origineel Onderscheidend Nieuw	Wel auteursrecht Wel merkrecht Wel modelrecht (logo)
	Origineel Onderscheidend Nieuw	Wel auteursrecht Wel merkrecht Wel modelrecht (logo)
IE	Niet origineel Niet onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht Geen modelrecht (woord v. logo)
	Origineel Niet onderscheidend Nieuw	Auteursrecht Geen merkrecht (BBIE weigering) Wel modelrecht (BBIE nr 86204-01)
	Origineel Onderscheidend Nieuw	Wel auteursrecht Wel merkrecht Wel modelrecht (logo)
Wij dansen de Samba	Niet origineel Niet onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Geen merkrecht Geen modelrecht
Wij.dansen.de.Samba	Origineel (?) Onderscheidend Niet nieuw (?)	Wel auteursrecht Wel merkrecht (niet aangevraagd) Geen modelrecht
Snelle Jelle	Niet origineel Onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Wel merkrecht (BBIE nr 0730196) Geen modelrecht (woord v. logo)
	Origineel Onderscheidend Nieuw	Wel auteursrecht Wel merkrecht (BBIE nr. 0972806) Wel modelrecht
JoeJoe	Niet origineel Onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Wel merkrecht (BBIE.nr 1038473) Geen modelrecht
Have a break ….	Niet origineel (?) Onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht Wel merkrecht (HvJEU) Geen modelrecht
	Origineel Onderscheidend Nieuw	Wel auteursrecht Wel merkrecht Wel modelrecht
Logica brengt je van A naar B Verbeelding brengt je overal	Origineel Niet onderscheidend Niet nieuw	Wel auteursrecht Geen merkrecht Geen modelrecht
de eerste negen noten van “Für Elise” van Beethoven	Origineel Onderscheidend Niet nieuw	Geen auteursrecht (meer) Wel merkrecht (HvJEU 2003) Geen modelrecht
Een ringtone	Origineel Onderscheidend Nieuw	Wel auteursrecht Wel merkenrecht Geen modelrecht (geluid v. vorm)

Wat zien we nu aan algemene zaken in bovenstaande tabel?

Al te basale “ietsen” / objecten zijn banaal (geen auteursrecht, te eenvoudig (geen merkrecht) en niet nieuw (geen modelrecht). Dat geldt als uitgangspunt voor één enkele letter, één enkel cijfer, één enkel woord of ook een paar woorden.

Toevoeging van een grafisch element leidt al snel tot IE-bescherming. Dat maakt iets wat het niet is (soms) juist wél origineel, onderscheidend of nieuw. Je gaat dan richting logo. Bijna elk logo voldoet daaraan, ook al is het “alleen maar” met een bepaald lettertype of een bepaalde schrijfwijze.

Het auteursrecht is niet zo moeilijk. Als je weet wat “banaal’ is. Het merkenrecht is ook best wel duidelijk. heel veel is mogelijk als “teken”, zeker na de laatste verschuiving richting digitale registratiemogelijkheden. Het modelrecht is nog het lastigst. Want “nieuwheid” is relatieve nieuwheid (anders dan in het octrooirecht), en dat is niet de enige eis. Voor je het weet raak je verzeild in een discussie over wat het vormgevingserfgoed is. Altijd lastig. Dat wist die Romeinen ook al.

Bij meer vragen gewoon even bellen of mailen met TLG.

Deze kort-door-de-bocht-blog ging over de vraag of je ergens een IE-recht op kunt hebben. Een heel andere vraag is of iemand die jouw “iets”/ object gebruikt vervolgens dan inbreuk maakt. In het auteursrecht mag je niet “overnemen”, maar wel citeren en nog veel meer. In het merkenrecht wordt verwarringsgevaar tegengegaan. In het merken- en in het modellenrecht speelt ook de klasse waarin het merk of model is ingeschreven. En er zijn algemene zaken als de vrijheid van meningsuiting en creatieve vrijheid. Daar kom ik in volgende blogs nog wel wat uitvoeriger op terug.

Bronnen:

• Hoe Rumag zijn rebellenimago met een paar persberichten om zeep helpt, Adformatie 30 maart 2020 
• Rumag-baas: Arjen Lubach pleegt karaktermoord op ons, AD 30 maart 2020
• Rumag stopt met verkoop van Joe Joe-items na actie boze dj Bram Krikke, De Gelderlander en Nu.nl 1 april 2020
• 5 vragen over IE naar aanleiding van Zondag met Lubach over Rumag, BBIE website 30 maart 2020
• Teksten op truien in tijden van Corona, Dirk Visser, Mr. Online, 31 maart 2020