De uitspraken “Wijnen, wijnen, wijnen” en “Mij niet bellen” van Martien Meiland sloegen aan bij het publiek nadat het programma “Chateau Meiland” een hit werd op de Nederlandse televisie. Reden waarom derde partijen graag gebruik maken van deze uitspraken, bijvoorbeeld door het afdrukken van de teksten op kleding, kaarten en tegeltjes.
Martien Meiland wordt daar niet altijd blij van en probeert te voorkomen dat derden geld verdienen aan zijn uitspraken, maar kan dat wel? Het monopoliseren van alledaagse woorden en zinnen met een beroep op een auteursrecht is te proberen, maar of zo’n uitspraak de drempel voor auteursrechtelijke bescherming haalt en zo ja, hoever de beschermingsomvang dan rijkt is niet altijd even duidelijk.
In principe zouden quotes onder het auteursrecht beschermd kunnen worden wanneer deze aan de geldende vereisten – eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijke stempel van de maker – voldoen. Het spanningsveld ten aanzien van quotes ziet op de vraag of er wel creatieve keuzes worden gemaakt bij het uitspreken/vervaardigen van de quotes, of dat de woorden en zinnen gewoonweg onderdeel zijn van het normale taalgebruik.
Om quotes toch te kunnen beschermen onder het intellectuele eigendomsrecht, kunnen quotes als merk geregistreerd worden. Zo heeft de Franse onderneming van Martien Meiland “Half 12, wij gaan wijnen, wijnen, wijnen”, “Wat een gezeik” en “Doe niet zo vervelend” vastgelegd als Benelux woordmerk, waardoor zijn onderneming kan optreden tegen derden die identieke of overeenstemmende quotes gebruiken voor identieke of overeenstemmende waren en of diensten, in dit geval kleding en alcoholische dranken.
Bescherming van de bovenstaande quotes middels het auteursrecht lijkt mij vrijwel onmogelijk. Uitspraken zoals “wat een gezeik” en “Doe niet zo vervelend” behoren tot het algemeen taalgebruik en kunnen niet zomaar gemonopoliseerd worden. Het is Martien Meiland in ieder geval wel gelukt om de quotes als merk te beschermen, waardoor zijn onderneming kan optreden tegen het gebruik daarvan zonder toestemming, voor producten waarvoor het merk is geregistreerd.
Hoewel de beschermingsomvang vrij minimaal is, lijkt Martien met succes op te treden tegen het (onrechtmatige) gebruik van deze quotes. Of dat zal dat liggen aan de bescherming op het gebied van het intellectuele eigendomsrecht of het feit dat Martien een gewaardeerde BN’er is, is nog maar de vraag. Wij zouden zeggen; doe toch niet zo vervelend en onderneem alleen actie als er echt van merkinbreuk sprake is!
Wil jij meer weten over de beschermingsomvang van het auteursrecht en merkenrecht, of een quote als merk vastleggen? Neem dan contact op met een van onze advocaten Michelle Seel (michelle@thelegalgroup.nl) of Helen Maatjes (helen@thelegalgroup.nl)