Van Wob naar Woo
Per 1 mei treedt de nieuwe Wet open overheid in werking. Die Woo komt in de plaats van de Wob (de Wet openbaarheid bestuur). Wob-verzoeken worden dus Woo-verzoeken. De wet is bedoeld om de overheid transparanter te maken en zo het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en economische ontwikkeling beter te dienen. De Woo maakt toegang tot publieke informatie expliciet tot een recht van burgers. De Woo voorziet in een opener overheid dan de Wob, bijvoorbeeld door actieve openbaarmaking van verschillende informatiecategorieën verplicht te stellen.
Actieve openbaarmaking en informatiehuishouding
De wet verplicht overheidsorganisaties om zo veel mogelijk informatie actief openbaar te maken. Dat wil zeggen dat een overheidsorganisatie informatie uit eigen beweging publiceert zonder dat de burger of een Kamerlid daar eerst om moet vragen. Vooral als het gaat over grote thema’s als stikstof en wonen is het belangrijk dat overheidsorganisaties hun informatie en kennis delen. De overheid verduidelijkt het hier.
De Vereniging van Gemeenten (VNG) is sinds het wetsvoorstel er lag behoorlijk actief om dat stuk overheid goed voor te bereiden op wat er onder de nieuwe wet nodig is. Landsadvocatenkantoor Pels Rijcken schreef een uitvoerige toelichting, gericht op gemeenten, maar met veel waardevolle tips voor alle betrokkenen. U vindt die toelichting hier.
De Woo legt concreet vast welke documenten in ieder geval zelfstandig actief openbaar gemaakt moeten worden, zoals onder meer: (ontwerpen van) wet- en regelgeving en overige besluiten van algemene strekking, organisatiegegevens, raadsstukken, bestuur stukken, stukken van adviescolleges, convenanten, jaarplannen en verslagen, Wob- en Woo-verzoeken, onderzoeken, beschikkingen en klachten. De Woo breidt dit uit tot “persoonlijke beleidsopvatting”, die wel geanonimiseerd mogen worden.
Net als in de huidige Wob, zijn er relatieve en absolute weigeringsgronden. Nieuw is verder een expliciete antimisbruikbepaling ingeval de verzoeker kennelijk een ander doel heeft dan het verkrijgen van publieke informatie. In de Wob-jurisprudentie wordt voor misbruik overigens doorgaans een behoorlijke drempel aangenomen..
Verwijzingen
Ik bracht hierboven al de bijzondere betrokkenheid van PelsRijken bij dit onderwerp naar voren. Een aantal voor de praktijk relevante onderwerpen hebben zij – ook los van hun specifieke VNG-betrokkenheid) nog eens verdiepend uitgewerkt, ook in blog vorm (hun blogs bestuursrecht). Voor de goede orde – en de verdieping – verwijs ik daar bij deze naar.
1. Overgangsrecht en de Woo, blog bestuursrecht 10 maart 2022 (Brechtje Boerboom)
2. Persoonlijke beleidsopvattingen en de Woo, blog bestuursrecht 15 maart 2022 (Elisabeth Pietermaat)
3. Uitzonderingsgronden in de Woo, blog bestuursrecht 17 maart 2022 (Frank van Tienen)
4. Een ingrijpende herziening van de regeling voor de verplichting tot actieve openbaarmaking, blog bestuursrecht 22 maart 2022 (J-P Heinricht)
Een toelichting vanuit de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) – februari 2022
De Wob gaat verdwijnen. Decennialang was de Wet openbaarheid van bestuur een even geliefd als verguisd middel. Wilde je weten hoe een bepaald besluit tot stand was gekomen? “Even wobben dan maar.” Het leidde tot talloze scoops en reconstructies. De Wob verdwijnt per 1 mei en wordt vervangen door de WOO, de Wet Open Overheid. In het eerste VVOJ Café van dit jaar komt Annemarie Drahmann, universitair hoofddocent bestuursrecht aan de Universiteit Leiden, vertellen wat er verandert met de nieuwe wet. Waarop moeten journalisten letten als ze straks een WOO-verzoek doen? Wat blijft hetzelfde als de onder Wob en wat niet? Wat gebeurt er met alle jurisprudentie die er ligt rondom de Wob? Met ook ruimte voor vragen en discussie over de oude én nieuwe wet.