De bank sluit plotseling jouw bankrekening(en). Wat nu?

Stel je voor: je logt in op je bankapp en ziet een bericht dat je (zakelijke) rekening per direct is gesloten. Geen waarschuwing, geen (deugdelijke) uitleg, alleen een mededeling dat de bank ‘ongebruikelijke activiteiten’ heeft gesignaleerd. Je saldo wordt vastgehouden en je kunt geen betalingen meer ontvangen of doen. Dit overkomt steeds meer ondernemers en particulieren. Wat kun je hiertegen doen?

De bijzondere positie van de bank
Banken hebben een bijzondere positie binnen ons (financiële) systeem en daar hoort een bijzondere zorgplicht bij. In de huidige tijd is het feitelijk onmogelijk om zonder bankrekening deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer en om een bedrijf te exploiteren. Deze maatschappelijke functie brengt mee dat banken bij hun dienstverlening een hoge mate van zorgvuldigheid in acht moeten nemen.

Die zorgplicht is niet alleen vastgelegd in algemene (bank)voorwaarden, maar vloeit ook voort uit ongeschreven recht. De bank moet bij haar handelen rekening houden met de belangen van haar klanten én met de belangen van derden, zoals werknemers en zakelijke relaties van de klant.

Wanneer mag een bank een rekening opzeggen?
Hoewel een bank op grond van haar algemene voorwaarden in beginsel de contractuele bevoegdheid heeft tot het opzeggen van een bankrelatie, is die bevoegdheid zeker niet onbegrensd. Er zijn in beginsel twee juridische grondslagen voor opzegging:

• Contractueel: de bank kan op grond van haar algemene voorwaarden de relatie opzeggen, ook zonder dat de klant een verplichting niet is nagekomen. Deze bevoegdheid staat echter niet op zichzelf: opzegging behoort te worden getoetst aan de maatstaven van redelijkheid en billijkheid (meer specifiek artikel 6:248 lid 2 BW); en
• Wettelijk: De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) verplicht banken een relatie te beëindigen wanneer zij hun cliëntenonderzoek niet naar behoren kunnen afronden. Dit is echter geen vrijbrief: ook dan moet de bank haar zorgplicht in acht nemen.

Het uitgangspunt is dat de bank de bankrelatie mag opzeggen, tenzij dit — gelet op de omstandigheden van het geval — naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Of dat het geval is, moet worden beoordeeld naar de stand van zaken ten tijde van de opzegging.

Proportionaliteit en subsidiariteit
Opzegging van een bankrelatie is een vergaande maatregel die verstrekkende gevolgen heeft. De bank moet daarom voldoen aan twee fundamentele eisen: de opzegging dient in verhouding te staan tot de gestelde tekortkoming of het gesignaleerde risico. En er dient geen ander, minder zwaar alternatief te zijn.

Heeft de bank wel overwogen om eerst vragen te stellen, aanvullende informatie op te vragen, of bepaalde beperkingen op te leggen? Opzegging van een bankrelatie betekent immers een reële kans op reputatieschade voor de rekeninghouder bij haar relaties. Ook is er het risico van opzegging van de bankrelatie door eventuele andere bankiers.

Tot slot
Het onverwacht sluiten van een bankrekening kan desastreuze gevolgen hebben voor je persoonlijke of zakelijke financiën. Gelukkig biedt de wet, in combinatie met vaste jurisprudentie, bescherming tegen willekeurige opzeggingen. Banken hebben een vergaande zorgplicht en behoren hun opzeggingsbevoegdheid met terughoudendheid gebruiken.

Een summier bericht met vage beschuldigingen zonder enige onderbouwing voldoet normaal gesproken niet aan de eisen die aan een rechtsgeldige opzegging worden gesteld. Als je wordt geconfronteerd met een opzegging, is het van belang om snel en adequaat te handelen. Des te eerder je juridische stappen onderneemt, des te groter de kans dat de schade beperkt blijft.

Heb je vragen over een (dreigende) opzegging van je bankrekening? Neem dan contact met ons op voor advies en bijstand via jeroen@thelegalgroup.nl of bel naar (+31) (0)70-2040488 of (+31) (0)20-3792321.